‘Willem van Iependaal is de schuilnaam van een Rotterdams inbreker’, zo introduceerde Martinus Nijhoff de schrijver bij zijn debuut ‘Liederen van de Zelfkant’ in 1932.
Willem van Iependaal werd als Willem van der Kulk geboren in de Schiestraat in Rotterdam. School, werk, het wilde allemaal niet zo lukken. Hij werkte als tuinder in Engeland en trad toe in het Britse leger dat hem in de Eerste Wereldoorlog de loopgraven in België instuurde. Die ervaring maakte hem overtuigd en levenslang anti-militarist. Terug in Rotterdam werd zijn Nederlanderschap afgenomen wegens ‘intrede in vreemde krijgsdienst’.
‘We ginge naar de Westersingel, waar de kopere moere op de buize van de buitenkrane zitte te hunkere om gestole te worde. Wij benne niet te lui. (…) Het tuintje van die rijke meheer zalle we een prutsie motte verrampeneere, maar dat is die gozer z’n eigen schuld. Hij mot z’n koper maar op de stoep legge als wij voorbij komme. (spelling van Van Iependaal, citaat uit Polletje Piekhaar) Dit geeft een beetje aan hoe Willem van der Kulk in die jaren in zijn levensonderhoud voorzag. Het bezorgde hem ook regelmatig tijd in de bak. Daar begon hij te schrijven. Gedichten. Die trokken de aandacht van A.M. de Jong (bekende sociaaldemocratische schrijver van onder andere Merijntje Gijzen). Zijn Liederen van de Zelfkant werden uitgegeven, gevolgd door romans (in Rotterdamse straattaal) en nog meer gedichten en liederen. Als pseudoniem koos hij de naam van de straat waar hij woonde: Iependaal in Tuindorp Vreewijk. Later verhuisde hij naar Amsterdam waar hij onder andere optrad met cabaret De Notenkraker. Tijdens de oorlog woonde hij in Laren waar hij tientallen Joden onderduik verschafte. Voor zijn rol in het verzet kreeg hij na de oorlog zijn Nederlanderschap terug.
In 1987 werd van Iependaal nog geëerd met een gedenksteen boven de voordeur van zijn woning op nummer 23a. Helaas werd de straat in 1990 gesloopt en is de steen niet meer in de publieke ruimte te vinden. In 1988 opende de nieuwbouw van de Rotterdamse Schouwburg met de opera Pol, gebaseerd op zijn romans Polletje Piekhaar en Lord Zeepsop. In Nesselande is de Willem van der Kulkstraat te vinden.
door: Frans de Jonge
